Je werkt de hele dag hard, eigenlijk kan je er niets meer bij hebben. Maar dan is er ineens die vraag: “Kan jij alsjeblieft even helpen? Wil jij dit werk van me overnemen?” Natuurlijk, je wilt graag behulpzaam zijn als een collega je iets vraagt, maar soms lukt het gewoon even niet. Dan wil je eigenlijk roepen: NEE, NU EVEN NIET! Maar toch zeg je ja, al zou je dat liever niet doen. Waarom is het toch zo moeilijk om nee te zeggen?

• Je bent bang dat je als niet collegiaal wordt gezien. Als jij het niet doet, moet een ander het doen en iedereen is al druk genoeg.
• Nee zeggen zit niet in onze aard. Je wilt graag aardig gevonden worden. Dat geldt voor 61 procent van de mensen.
• Als we nee zeggen, voelen we ons al snel schuldig.
• Ja zeggen is makkelijker dan nee zeggen. Je hebt minder schuldgevoel, de relatie met de ander blijft goed en de kans op conflicten is klein.
• Mensen zijn sociale dieren. Elkaar helpen zit in ons DNA. Al lang geleden hielpen we elkaar om te overleven. Daarom helpen we elkaar. Als jij een ander helpt, doen ze ook iets voor jou.

Ben jij iemand die altijd zegt, ‘Ja, natuurlijk, geen probleem hoor’ als iemand je om hulp vraagt? Ook als het eigenlijk helemaal niet uitkomt?
Weet dan dat je echt niet overal ja op hoeft te zeggen. Ja zeggen klinkt misschien aardig, maar soms is nee zeggen verstandiger. Overal ja op zeggen kan namelijk vervelende gevolgen hebben.

• Je zegt ja, maar bedoelt eigenlijk nee. Hierdoor doe je je werk wellicht maar half of niet goed. De ander zal teleurgesteld zijn en jij zelf ook.
• Kan je geen nee zeggen? Dan hebben je collega’s dat al snel door. Zo komen hun hulpvragen steeds vaker bij jou terecht.
• Wie geen nee durft te zeggen, gaat al snel over zijn eigen grenzen heen. Een burn-out kan hiervan het gevolg zijn.
• Ja zeggen tegen het een, betekent nee zeggen tegen het ander. Hierdoor hou je minder tijd over voor dingen die je belangrijk vindt.

Vind je het moeilijk om nee te zeggen, maar zou je dat toch graag vaker willen doen? Probeer het gewoon eens, maar breng je afwijzing wel op de juiste manier. Nee zeggen kan lomp klinken, maar dat hoeft niet. Als je het maar op de juiste manier doet. Maar hoe zeg je vriendelijk en overtuigend nee?

• Bereid je goed voor.
  Als je onzeker lijkt, is de ander minder bereid om jouw nee te accepteren.
  
  
• Antwoord niet meteen met een ja of een nee.
  Neem even de tijd om over je antwoord na te denken. Zeg bijvoorbeeld: ‘Ik wil je graag uit de brand helpen, maar ik moet eerst even mijn agenda checken.’
  Zo kan je het nee zeggen even uitstellen, wat het makkelijker maakt. Het komt bovendien minder bot over dan een directe nee.
  
  
• Wees duidelijk.
  Dit voorkomt verwarring en onnodige discussies. Als je duidelijk bent, zullen ze de vraag niet nog een keer durven stellen.
  
  
• Blijf netjes.
  Zorg dat een nee niet onvriendelijk over komt. Zeg bijvoorbeeld: ‘Wat fijn dat je aan me denkt, maar ik heb nu helaas geen tijd of het is me nu gewoon even te veel.
  
  
• Maak het niet persoonlijk.
  Als je nee zegt, is het nee tegen de vraag en geen nee tegen de persoon.
  
  
• Heb je moeite met het woord nee? Gebruik het woord dan niet.
  Zeg bijvoorbeeld: ‘Ik help je graag, maar ik heb nu geen tijd.’
  
  
• Een collega vraagt je niet zomaar om hulp. Houd daar rekening mee en biedt ze een alternatief aan.
  Misschien is er een andere collega die kan helpen of kan je het volgende week doen? Zoek samen naar een oplossing.
  
  
• Krijg je een vraag, wil je graag helpen, maar kan je het simpelweg niet? Zeg dat dan gewoon, je hoeft niet alles te kunnen.
  Geef eventueel aan dat je het wel graag wilt leren om op een ander moment wel met een ja te kunnen antwoorden.
  
  
• Na een nee is geen uitgebreide verklaring nodig om dit uit te leggen.
  Hou het kort, maar krachtig. Een lang verhaal kan het idee geven dat je onzeker bent of een excuus wil geven. En voor je het weet ga je dan misschien alsnog overstag.
  
  
• Laat je niet ompraten.
  Het is misschien lastig vol te houden als je niet gewend bent om nee te zeggen. Maar blijf vriendelijk en verander je antwoord niet.
  Nee is nee.
  
  
• Is het je werkgever die ergens om vraagt? Dan kan het lastig zijn om nee te zeggen. Je zal dan moeten onderhandelen.
  Zeg dat je niet alles kunt doen wat van je wordt gevraagd en vraag welke andere taak je kunt laten vallen.

Bronnen: Psychologie magazine, NRC, Nursestation