Wie dagelijks de zorg voor ouderen en zieken op zich neemt, weet ook: de dood hoort bij het leven. Maar wat als het geen cliënt is, maar je collega die komt te overlijden? Zoiets slaat een gat in elk team. Je verliest een fijne collega of misschien zelfs een goede vriend of vriendin. Hoe ga je daarmee om?

• Praat erover met je collega's.
  Gewoon bij een kop koffie of organiseer een samenkomst met alle collega’s om de overledene te herdenken. Deel je gevoelens met elkaar. Iemand waar je lang mee hebt gewerkt, kan niet ongemerkt van de werkvloer verdwijnen.
  
  
• Iedereen verwerkt verlies op een eigen manier.
  Een overleden collega is voor de een makkelijker te aanvaarden dan voor de ander. Ben je er heel verdrietig over en vind je het moeilijk om elke dag zonder je collega aan het werk te gaan? Meld dit dan bij je leidinggevende. Rouw is niet eenvoudig, maar je kunt er hulp bij krijgen.
  
  
• Laat ook cliënten weten waarom zij hun vaste verzorgende niet meer zien.
  Vooral als het overlijden onverwachts is, zullen zij zich dit afvragen. Vertel ze eerlijk wat er is gebeurd. Ook zij verdienen de mogelijkheid om hun medeleven te laten blijken.
  
  
• Neem contact op met de nabestaanden.
  Condoleer ze met hun verlies en vraag of collega’s welkom zijn op de uitvaart. Collega’s die nauw of lang met de overledene hebben samengewerkt en elkaar ook buiten werktijd elkaar zagen, zullen daar waarschijnlijk behoefte aan hebben.
  
  
• Zorg voor een condoleance mogelijkheid.
  Bijvoorbeeld door een album en een foto van de overledene een plekje op de werkvloer te geven. Of laat een mooie rouwadvertentie plaatsen in de plaatselijke krant of op het intranet van je werkgever.
  
  
• Een herdenkingsplek is een mooie manier om een overleden collega nog heel lang te herinneren.
  Zo blijft de herinnering levend en heeft iedereen de gelegenheid om erbij stil te staan en er iets achter te laten.
  
  
• Praktische zaken.
  Als een collega al langer ziek was, heeft dit in het dagelijks werk misschien weinig of geen invloed, maar bij een onverwachts overlijden zullen praktische zaken moeten worden geregeld. De cliënten kunnen niet wachten. Misschien kan jij ook wat taken van de overledene overnemen.

Welke klachten geeft rauw?
Hoe zwaar lijdt iemand onder het verlies van een naaste? Die vraag is onmogelijk te beantwoorden, want rouw is heel persoonlijk en iedereen beleeft het anders. Of iemand nu een oma, een tante of huisdier verliest, het gevoel van rouw is voor iedereen uniek en niet te vergelijken.
Het verlies van een naaste kan invloed hebben op hoe iemand zijn of haar werk doet. Rouwen vraagt veel van iemand. Iemand die rouwt kan hierdoor veel reacties ervaren. Mentaal, lichamelijk en emotioneel.

• Lichamelijke klachten. Hoofdpijn, spierpijn, ‘alles zit vast’, etc
• Vermoeidheid, de energie is vaak op
• Problemen met concentreren
• Vergeetachtig zijn
• Huilbuien
• Prikkelbaar of boos zijn
• Veel wisselende gevoelens hebben, zoals angsten, agressie, schuldgevoel, verwarring en opluchting

Voor het werk betekent dit dat iemand die rouwt snel geïrriteerd kan reageren. Of iemand maakt ineens meer fouten, vergeet afspraken en heeft moeite met plannen. Ook kan het zijn dat iemand langer over het werk doet en er op sommige dagen helemaal niet meer uitkomt. Wat iemand die rouwt precies ervaart, is voor ieder mens anders. Het vraagt dan ook om maatwerk om werk en rouw te kunnen combineren.

Een overlijden. Wat kan jij doen?
Als een collega een dierbare heeft verloren, heeft dit ook op de werkvloer gevolgen. Is het naast een collega ook een vriend of vriendin? Doe dan wat je gewend bent als vrienden een tragische tijd doormaken. Maar wat als jullie band uitsluitend collegiaal is?

• Ga niet allemaal tegelijk contact opnemen.
  Laat dat aan je leidinggevende over. In de dagen na het overlijden is het voor de rouwende het fijnst als alle contact verloopt via één persoon. Als één persoon vraagt waar de collega behoefte aan heeft, dan kan die het vervolgens met het team delen.
• Blijft er werk liggen als je collega uitvalt?
  Bespreek dan met de leidinggevende wie het oppakt. Mocht je collega zich zorgen maken over het werk, vertel dan dat alles onder controle is en het niet nodig is zich hier zorgen over te maken.
• Veel mensen vinden het fijn als collega’s bij de uitvaart aanwezig zijn.
  Ze voelen zich hierdoor gesteund. Vindt de uitvaart plaats in besloten kring of zijn alleen familie en vrienden welkom? Stuur dan bloemen of schrijf een kaart met mooie woorden. Vermijd standaardteksten als ‘de tijd heelt alle wonden’. Kies liever voor een mooi gedicht of deel een mooie herinnering of anekdote over de overledene die je collega je ooit heeft verteld.

Weer aan het werk na een overlijden. Hoe dan?
Als een geliefde is overleden, is er tijd nodig om in alle rust het verdriet te verwerken. Maar er komt een moment dat je weer aan het werk gaat. Misschien kijk je er naar uit of je ziet er tegenop. Iedereen reageert anders op een verlies. Maar hoe ga je weer aan het werk na een ingrijpend verlies?

• Ga in gesprek met je leidinggevende.
  Een rouwproces ziet er voor iedereen anders uit. Het is voor een leidinggevende dus lastig om zelf te bedenken waar jij behoefte aan hebt. Bespreek samen hoe je het werk weer denkt te kunnen oppakken. Misschien wil je minder werken of zijn er bepaalde taken die je niet kan uitvoeren? Geef dat dan aan.
• Blijf in gesprek met je leidinggevende.
  Rouwen kost veel energie. Eenmaal aan het werk zal duidelijk worden waar je tegenaan loopt. Sommige werkzaamheden vreten energie. Van andere werkzaamheden krijg je juist energie. Praat hier over met je leidinggevende. Vertel welke obstakels je ervaart, wat je lastig vindt wat nu nog niet lukt.
• Collega’s kunnen een steun zijn als je besluit het werk weer op te pakken.
  Voor collega’s is het echter lastig in te schatten waar jij behoefte aan hebt. Ze weten niet wat ze moeten zeggen of wat ze je kunnen vragen. Maak ze dus zelf duidelijk wat jij wilt. Laat de leidinggevende dat doen, zeg het zelf in een teamvergadering of stuur iedereen een mail. Als je zelf duidelijk bent, weten collega’s hoe ze met je om moeten gaan. Dan is de kans het grootst dat je je snel weer op je gemakt voelt op de werkvloer.
• Bepaal zelf met welke collega’s je je gevoelens wilt delen.
  Zijn er collega’s met wie je een goede band hebt en waarmee je wilt praten over je verlies? Geef dit dan duidelijk aan. Misschien durven ze er zelf niet over te beginnen of zijn ze bang het verkeerde te zeggen.
• Het wordt wel eens gezegd: rouwen is hard werken.
  Wie in rouw is, zal merken dat elke inspanning zwaarder is dan normaal. Geef dit dus duidelijk aan. Werk wat minder uren en bepaal als het mogelijk is je eigen tempo.
• Extra ondersteuning nodig?
  Misschien heb je behoefte aan extra ondersteuning bij het combineren van rouw en werk? Neem dan contact op met de bedrijfsarts of zoek externe ondersteuning, zoals een rouwtherapeut voor persoonlijke begeleiding.

Een collega gaat weer aan het werk. Hoe kan jij helpen?
Collega’s die een geliefde hebben verloren, zien er vaak tegenop om weer aan het werk te gaan. Het is ook niet makkelijk voor ze, maar collega’s zijn er om ze te helpen. Maar wat kan je doen om hun terugkeer zo goed mogelijk te laten verlopen?

• Ben er gewoon voor ze.
  Deel warme woorden die bij je passen of leg een hand op de schouder als je even niet weet wat je moet zeggen.
• Ben niet bang dat je iets verkeerd doet.
  Soms zijn mensen bang om iets verkeerds te zeggen tegen een rouwende collega. Die gedachte is begrijpelijk. Je wilt niemand kwetsen. Toch is iets doen vaak beter dan niets doen. Dus drink een kop koffie met ze of vraag ze voor de lunch. Kleine dingen kunnen er voor zorgen dat je collega zich weer thuis voelt op de werkvloer.
• Wees niet bang voor emoties.
  Huilen hoort bij verlies. Is je collega in tranen? Vraag of ze erover willen praten en of je iets voor ze kan doen. Misschien willen ze liever met rust worden gelaten, maar negeer het verdriet niet.
• Na een verlies zijn mensen kwetsbaarder dan anders.
  Ze maken misschien fouten of kunnen zich niet concentreren. Geef ze niet het gevoel dat ze het niet goed doen, daar schiet niemand iets mee op.
• Vind een ondersteunende rol die bij je past.
  Maak bijvoorbeeld samen een planning, biedt een luisterend oor of maak een wandelingetje.
• Moedig je collega aan om wensen te delen. En blijf dat doen.
  Rouw is niet in één dag voorbij. Rouwenden wisselen vaak tussen emoties, dit maakt het voor anderen lastig te begrijpen wat hun wensen zijn.
• Realiseer je dat verdriet blijft.
  In de dagen en weken na verlies is er vaak veel aandacht voor de nabestaanden. Na verloop van tijd wordt dat minder, maar het verdriet blijft. Schrijf belangrijke data in je agenda, zoals de geboortedag en sterfdag van de overledene. Op deze dagen zal je collega een extra steuntje kunnen waarderen.
• Vergeet niet: een rouwende collega wil ook wel eens lol hebben.
  Dus maak gerust een grapje of nodig je collega uit voor een borrel. Lachen is niet verboden en een beetje afleiding kan geen kwaad. En wie weet heeft je collega wel zin in wat gezelligheid.

Bronnen: Arboportaal en RememberMe, Dela